The Translation of the Work by Ali Münşî of Bursa Tuhfe-i Aliyye/Kına Kına Risâlesi
DOI:
https://doi.org/10.21111/injas.v2i2.12927Keywords:
Islamic Manuscript, Islamic Medicine, Ottoman Heritage, Ali Münşî of BursaAbstract
Abstract This study examines the historical use of Kına Kına in Ottoman medical practice, focusing on its efficacy, preparation, and associated risks. Drawing on classical medical texts and empirical observations, it explores traditional methods of enhancing Kına Kına’s potency—boiling with mâul-kurah and sweeteners, and later adding çintiyânâ to counter diminishing effects. Although widely used to treat fevers, concerns about side effects such as dizziness and anxiety led to ongoing debates among physicians. A notable 1708 case in Bursa illustrates the dangers of improper dosage. The study underscores the empirical orientation of Ottoman medicine, its commitment to humoral balance, and the cautious but enduring reliance on traditional remedies. Keywords: Islamic Manuscript, Islamic Medicine, Kina Kina Risâlesi, Ali Münşî of Bursa, Ottoman HeritageReferences
Acıduman, Ahmet, Uygur Er, Deniz Belen, “Geç Osmanlı Dönemi Eserlerinden Bursalı Ali Munşi’nin Cerrahname’sinde Nöroşirürji Bölümleri” Türk Nöroşirürji Dergisi, 2008,v: 18, issue: 1, 5-15.
Acıduman, Ahmet,-Berna Arda, “Çocuk hastalıkları perspektifinden Razi ve “vaka temelli eseri” Kitâbü’t-Tecârib”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2012; 55 (4): 216-234.
Adıvar, A., Osmanlı Türklerinde İlim, İstanbul 1980, pp. 165, 166, 189, 190.
Ağırakça, A., “Osmanlı Tıbbının Kaynakları”, Osmanlılarda Sağlık, ed. C. Yılmaz-N. Yılmaz, İstanbul 2006, I, 133-163.
Aktepe, M. Münir, “Hekimoğlu Ali Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı, İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1998, v. XVII, pp. 166-168.
Atabek, Emine, Tıp Tabip Olmayanlardan Neler Ögrendi, İstanbul: İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Fakültesi Yayınları, 1977, p. 18.
Aydın, A., “Bursalı Ali Münşi'nin Bidâat el-Mübtedî Adlı Eseri ve Osmanlı İyatrokimyasındaki Yeri”, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, v. 16, sy. 16, pp. 77–107, 2004.
Aydüz, Salim, "Abbas Wasim Effendi", Biographical Encyclopaedia of Astronomers, ed. Thomas Hockey, New York: Springer, 2007, I, 1.
Aydüz, Salim, “Abbas Vesim Efendi”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, I/2-3.
Aydüz, Salim, “On Sekizinci Yüzyıl Osmanlı Tıbbı: Doğu Tıbbından Batı Tıbbına Geçiş”, 38. Uluslararası Tıp Tarihi Kongresi, 1-6 Eylül 2002, İstanbul.
Aydüz, Salim, “Ömer Şifaî Efendi”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, II/429.
Aydüz, Salim,, “Ahmet Efendi (İshak Hocası)”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul 1999, I/119-120.
Aydüz, Salim,, “Ali Münşî Bursevî”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul 1999, I/219-220.
Bağdatlı İsmail Paşa, İzahu'l-meknûn, İstanbul 1972, I, p. 185.
Bilgin, A., “Osmanlı Döneminde İlâç Yapımında Kullanılan Tıbbî Bitkiler”, Osmanlılarda Sağlık, ed. C. Yılmaz-N. Yılmaz, İstanbul 2006, I, 247-263.
Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul 1343, III, 228
Bütün, R., "Bursalı Hekim Ali Münşî'nin Kınakına Risâlesinin Tanıtılması", Kaynaklar, 3 (1984), pp. 80-84.
Cain, A. J., "Thomas Sydenham, John Ray, and some contemporaries on species", Archives of Natural History, 1999, 26 (1): 55–83.
Demirhan, Ayşegül, Kısa Tıp Tarihi, Bursa: 1982.
Garrison, Fielding H., An Introduction to the History of Medicine, Philadelphia-London, W. B. Saunders Company, 1914.
https://en.wikipedia.org/wiki/Cinchona, 15 Ağustos 2024.
İhsanoğlu, Ekmeleddin -Salim Aydüz. “Yenileşme Döneminde Osmanlı Bilim ve Egitimi”, Türkler, (Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002), 881.
İhsanoğlu E., (ve ötekiler), Osmanlı Tıbbi Bilimler Literatürü Tarihi, İstanbul 2008, v. I, pp. 350-358.
İzgi, Cevat, Osmanlı Medreselerinde İlim Riyazi ve Tabii İlimler, İz Yayıncılık İstanbul 1997, cilt II, pp. 370-400.
Kazancıgil, A., Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yayınları, İstanbul 1999 pp. 187, 191.
Kurdoğlu, V. B., Şair Tabibler, İstanbul 1967, pp. 197-200.
Manfred, G., Türkische Handschriften, Wiesbaden 1979, nr. 389.
Müstakimzade Süleyman Sadettin, Mecelletü'n-Nisab, Süleymaniye Ktp., Hiilet Efendi, nr. 628.
Özcan, Abdülkâdir, “Beşir Ağa, Moralı”, Türkiye Diyanet Vakfı, İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1992, c.V, pp. 555-6.
Porter, Roy, The Greatest Benefit to Mankind, A Medical History of Humanity from Antiquity to the Present, London 1997, p. 233.
Salim, Tezkire, İstanbul 1314, pp. 626, 627.
Sertbaş, Şeyda -Esma Yıldırım, Bursali Ali Münsi and the Transliteration of His “Tuhfe-i Aliyye” (Kinakina Risâlesi), Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fak., Tarih Bl., Danışman: S. Aydüz-E. Ceylan, 2002.
Şeşen, R., Fihrisü Mahtûtâti’l-tıbbi’l-İslâmî, İstanbul 1984, pp. 296-299.
Terzioğlu, A., "Ali Münşî", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, II, 421, 422.
Tokaç, Mahmut, “Osmanlı Dönemi Türkçe Tıp Yazmaları”, Osmanlılarda Sağlık, ed. C. Yılmaz-N. Yılmaz, İstanbul 2006, I, 165-185.
Topçu, İ. –B. Kaç, “Bursalı Ali Münşî’nin Gizemli Adası ve Risâle-i Fevâid-i Nârcîl-i Bahrî”, Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 2023. 28 (2): 186-97.
Topçu, İbrahim, “Bursalı Ali Münşi’nin Risale-i Cedvar Adlı Eserinin Çevirisi Ve Tıbb-ı Cedîd Dönemi Osmanlı Hekim Kimliğine Dair Hatırlattıkları”, Hakan Ertin’e Armağan, Ed. M. İnanç Özekmekçi, Adem Az, Maide Barış, Tayyibe Bardakçı, Betim Kitaplığı, İstanbul, 2022, pp. 299-334.
Uzluk, F. N., "Bursalı Hekim Ali Münşî Efendi", A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, v. 8, S. 3 (1950), pp. 329-337.
Uzluk, F. N., İpocacuanha Monografisi, Ankara 1954.
Downloads
Submitted
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Esma Yıldırım, Salim Aydüz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) License Agreement
Authors retain full copyright to their work while granting the Indonesian Journal of Islamization Studies (INJAS) the right of first publication under the Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) License. By submitting their work, authors give the Journal a non-exclusive, worldwide, royalty-free license to reproduce, distribute, display, perform, and adapt the work for lawful purposes in accordance with the CC BY 4.0 terms. Any use of the work must include proper attribution to the author and reference to the license. Authors also affirm that their submission is original, does not infringe on third-party rights, and that they have full authority to grant these rights, while retaining all rights not explicitly transferred to the Journal.
